Nederlanders onderschatten draagvlak voor klimaatactie
En werknemers (en wij allemaal) zijn daarvan de dupe
De Voorjaarsnota was een aderlating voor klimaatminister Sophie Hermans. De coalitie ging er met €600 miljoen uit het Klimaatfonds vandoor om extra fossiele subsidies uit te delen.
De impliciete aanname? Het draagvlak voor klimaatbeleid ontbreekt.
Maar klopt dat wel?
Steun voor klimaatbeleid
Uit recent internationaal onderzoek blijkt dat Nederlanders denken dat maar 42% van de bevolking bereid is om 1% van het eigen inkomen bij te dragen aan de strijd tegen klimaatverandering. Dit blijkt een serieuze onderschatting. In werkelijkheid is namelijk een ruime meerderheid, maar liefst 66%, hiertoe bereid. De meerderheid denkt in de minderheid te zijn.
De oorzaak van dat we met z’n allen denken dat er geen steun is
Maar is de steun voor klimaatbeleid in Nederland de afgelopen jaren niet wat afgenomen?
Ondanks de hoge steun (82%) voor bijvoorbeeld meer overheidsactie, is er inderdaad sommige peilingen een daling te zien. De vraag is wat hier oorzaak en gevolg is.
Rechtsere politieke partijen spelen slim in op de meerderheid die denkt in de minderheid te zijn door te doen alsof er geen draagvlak is. Vervolgens kunnen ze maatregelen schrappen of terugdraaien. Dit ondermijnt de steun voor klimaatbeleid. Zo bleek uit het opiniepanel van EenVandaag dat mensen door de wispelturigheid van de politiek minder geneigd zijn om in de toekomst aan klimaatmaatregelen mee te doen. Zwabberend beleid ondermijnt dus de steun voor klimaatbeleid.
Bovendien maakt de verdeling van de lasten flink uit voor het draagvlak. Mensen vinden dat de kosten van klimaatbeleid nu oneerlijk verdeeld worden tussen bedrijven en burgers, maar ook tussen rijk en arm. Burgers hebben daarnaast het gevoel dat de regering bij het maken van beleid ‘meer naar bedrijven luistert dan naar burgers’, zo blijkt uit een een uitgebreide SCP studie. Ook de meerderheid van de werknemers vindt dat werkgevers hen niet genoeg betrekt.
De truc voor meer draagvlak: betrek de mensen om wie het gaat. Het SCP geeft de politiek nog een aantal andere principes mee voor klimaatbeleid mét steun:
De vervuiler betaalt
De sterkste schouders dragen de zwaarste lasten
Compenseer de laagste inkomens voor de kosten van klimaatbeleid, zodat zij er niet op achteruit gaan.
Zwalkend beleid raakt werknemers
Al deze dingen ontbreken in het beleid van Hermans. Garanties voor compensatie voor werknemers bij baanverlies, zoals het kolenfonds, zijn nog altijd niet goed geregeld. Ook in de maatwerkafspraken die momenteel met de grootste vervuilende bedrijven worden gemaakt, wordt geen rekening gehouden met de impact op werknemers.
En hoe langer we echte maatregelen uitstellen, hoe groter die mogelijke impact wordt.
Conclusie
Het kabinet maakt verkeerde keuzes op basis van foute aannames over de steun voor klimaatbeleid. Het is hun eigen grilligheid die de steun voor klimaatmaatregelen ondermijnt. Ook kiezen ze ervoor om niet in te zetten op rechtvaardige maatregelen, die op meer draagvlak kunnen rekenen.
Zo blijven we zitten met de kosten van klimaatschade. En dat terwijl werknemers, die meer zouden willen doen om klimaatverandering tegen te gaan, nu de klappen opvangen.
En verder deze week...
Ook in 2024 stegen de topinkomens veel harder dan de lonen, rapporteert Oxfam vandaag. De mediaan van de topinkomens steeg met 30% sinds 2019, terwijl de Nederlandse lonen maar met 1,4% toenamen (voor de langjarige trends, check deze oude nieuwbrief).
Minima gaan er door nieuwe belastingregels in 2025 op achteruit, meldt de NOS.
Onze collega Yvette Becker analyseert in haar nieuwe Substack peilingen over de vierdaagse werkweek.
Een beetje vreemd, maar wel lekker (de kliekjes uit onze Slack-kanalen)
Je wekelijkse call-to-action!
Vond je dit nou een leuke nieuwsbrief? Geef ons een like, en stuur hem door naar anderen die mogelijk ook interesse hebben!
Heb je ideeën voor onderwerpen om te bespreken? Reacties? Mail ons!