De VVD: er is geen klassenstrijd, maar we winnen hem wel
Onze reactie
De VVD kwam gisteren met een Agenda voor Werkend Nederland. Een slim staaltje spinnen. Het is zelfs zó veel lariekoek dat we niet ontkomen aan een extra dikke Rode Cijfers deze week. Ze lijken zo verblind door ideologie, dat ze de feiten niet meer scherp zien.
Wij helpen je op weg.
De VVD suggereert dat uitkeringsgerechtigden er veel te warmpjes bij zitten, terwijl ze in hun eigen publicatie erkennen dat ze er het minst op vooruitgingen
Volgens de VVD zijn uitkeringen enorm gestegen, waardoor werken niet meer loont. Alleen waren het, erkennen ze zelf ook (p.13), juist werkenden die in de jaren van de kabinetten Rutte er méér op vooruit gingen dan uitkeringsgerechtigden. Dit blijkt ook uit cijfers van het CPB. Het zijn de laagste inkomens die het minst hebben geprofiteerd.
Dit past in een langere trend. Tussen 1981 en 2021 zagen de laagste inkomens hun besteedbare inkomens het minste stijgen (zie ook deze column). Dit wordt mede veroorzaakt door een achterblijvend minimumloon (bij de productiviteit en lonen), waaraan de uitkeringen zijn gekoppeld.
De VVD wil nu door het minimumloon te ontkoppelen van de bijstand en de ww, mensen met uitkeringen nóg verder naar beneden duwen. Terwijl de commissie sociaal minimum al heeft laten zien dat het sociaal minimum niet toereikend is.
De VVD snapt marginale druk niet
Volgens de VVD is er sprake van een deeltijdbonus. Dat zou de reden zijn dat deeltijdwerken zo populair is. Als je meer gaat verdienen dan veranderen je toeslagen, heffingskortingen en hogere belastingtarieven. Deze verandering wordt de marginale druk genoemd. Omdat deeltijders vaak een hoge marginale druk zouden hebben, zou meer werken niet meer lonen.
Maar: uit onderzoek blijkt dat dit niet klopt en juist voor deeltijders meer werken loont. Daarnaast werken we nu al in totaal per inwoner meer uren dan ooit, en zijn vooral de lage inkomens de afgelopen decennia meer gaan werken.
Er is geen klassenstrijd, maar we winnen hem wel
De VVD claimt dat er géén sprake is van een tegenstelling tussen werkgevers en werknemers, maar geconfronteerd met een dalende arbeidsinkomensquote (AIQ) wijzen ze naar ‘wereldwijde trends’ zoals ‘globalisatie en adaptatie van technologie’ en waarschuwen ze voor het over de grens duwen van ondernemingen. Maar vertrouw ons maar op onze blauwe VVD-ogen, “ondernemers laten hun werknemers vaak juist meeprofiteren” (p.33) (bewijs: afwezig).
We bestrijden inflatie door de prijzen te verhogen
De VVD erkent dat winsten een rol hebben gespeeld in de inflatie (winst!), maar in hun aanpak van inflatie gaan ze daar vervolgens compleet aan voorbij. Behalve extra toezicht van de ACM op de mededingingswet (top), willen ze vooral dat de overheid minder gaat uitgeven. Isabella Weber wees eerder op: kritieke reserves opbouwen van goederen die belangrijk zijn voor prijzen (energie, voedsel en grondstoffen) en het belasten van overwinsten. Ook het voorkomen van huidige en toekomstige crises (klimaat) zou kunnen helpen. Daar heb je juist overheidsuitgaven voor nodig.
Geen van dat alles in de plannen van de VVD. Behalve natuurlijk de kabinetsplannen voor een btw-verhoging, die aantoonbaar prijsopdrijvend gaat werken.
De middenklasse reikt van de minimumloner tot de ondernemer in box 2
De middenklasse is voor de VVD een containerbegrip waar iedereen invalt. Dus als je ondernemers belast, belast je ook de middenklasse. Als je inkomen uit vermogen belast, belast je ook de middenklasse, etc. Het probleem: de middenklasse bezit helemaal geen significant aandeel van het vermogen. Zelfs bij de eigen woning, is 59% van het eigenwoning vermogen (bezit minus schulden) in handen van de rijkste 20% huishoudens.
Ten slotte doet de VVD aan schaamteloos shoppen:
Zo zou het CPB hebben laten zien dat de belastingdruk voor middeninkomens, bijna net zo hoog is als voor mensen met een hoog inkomen uit loondienst. De CPB-studie in kwestie laat echter zien dat de hoogste inkomens een lagere belastingdruk hebben (vanwege inkomen uit winst en vermogen), en lage inkomens zelfs een hogere belastingdruk.
Uit een internationale vergelijking zou blijken dat de arbeidsinkomensquote in Nederland hoger ligt dan in andere landen. De bron: een verouderde UN-database met data tot 2021. Daardoor mist de VVD niet alleen de enorme daling van de AIQ door de inflatieschok, maar ook de laatste bijstelling waaruit bleek dat de AIQ ook in de jaren voor 2021 al fors lager lag. Inmiddels ligt Nederland in de internationale vergelijking onder het Europees gemiddelde.
Tot slot nog één rekentip (gelukkig is het ministerie van OC&W niet in handen van de VVD):
Als de bijstand twee keer in een jaar verhoogd wordt met de helft van de cao-lonen, dan stijgt die dus even hard als de cao-lonen en gaan mensen in de bijstand er dus niet méér op vooruit dan werkenden, zoals Thierry Aartsen concludeerde. Ook hier geldt ½ + ½ = 1 en dus niet meer.
En verder deze week...
Wij publiceerden een rapport over de vijf belangrijkste misverstanden die het kabinet in stand houdt. Het échte verhaal van werkend Nederland. Jammer genoeg had de VVD het nog niet kunnen lezen. Jij wel!
Arnoud Boot en Sweder van Wijnbergen stellen dat loonmatiging niet het juiste antwoord is op de inflatie en waarschuwen in plaats daarvan voor te guitige overheidsuitgaven. Het probleem? Ze leveren geen bewijs dat daar nú al sprake van is en missen de verklaring van hoge winsten.
In de Tweede Kamer vliegen de coalitiepartijen elkaar in de haren over een algemene BTW verhoging van 0,4%. Helaas werkt dat regressief, en gaat dit zorgen voor meer inflatie.
Tot slot: een beetje vreemd, maar wel lekker (de kliekjes uit onze Slack-kanalen)
Clowns gotta clown
Vond je dit nou een leuke nieuwsbrief? Geef ons een like, en stuur hem door naar anderen die mogelijk ook interesse hebben!
Heb je ideeen voor onderwerpen om te bespreken? Reacties? Mail ons!
Ik denk zelf dat de VVD dingen als marginale druk heel goed snapt, maar deze feiten bewust negeren of zich van de domme houden omwille van hun verkiezingscampagne. Sander Schimmelpenninck heeft daar een mooi woord voor.
Maar zou de VVD door hebben dat ze met dit soort campagnes indirect toegeven dat de puinhoop van de afgelopen 15 jaar hun schuld is?
Ze zullen het vast wel begrijpen.
Mbt toeslagen. Het is natuurlijk wel een probleem dat je minder geldt krijgt als je een loonsverhoging krijgt. Jaren terug noemden ze dat de armoedeval. Het is een logisch gevolg van toeslagen, en ook andere zaken, afhankelijk maken van inkomen.